Oogst – Meekrap

Beschrijving

Meekrap (Rubia tinctorum) Madder ( E )
Familie: Rubiéceae, sterbladig
Verft: oranjerood

Meekrap is al eeuwenlang de ‘koning’ van de grand-teints en wordt ook wel mee of mede genoemd.
De wortels van deze plant werden al in de oudheid door de Egyptenaren, Indiërs en Perzen gebruikt voor het verven van wol en zijde.
In 1700 kwam de plant ook naar Europa, ook naar Nederland. De meekrap plant groeide goed op de vochtige kleigrond van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden.
De Zeelanders waren zelfs enige tijd de grootste leverancier van meekrap en het bracht Nederland grote welvaart.
Het zijn de roodbruine wortels die worden gebruikt. Deze steken tot wel een meter diep in de grond. Hier worden de kleurstoffen alizarine en purpurine uit gewonnen welke een intens diep oranjerode kleur geven. Na drie jaar bevatten de wortels genoeg kleurstoffen en kunnen ze worden geoogst.
De naam Rubia is afgeleid van het Latijnse ‘ruber’, dat rood betekent.

Weetjes
Meekrap…
… werd door beroemde schilders uit de 17e eeuw, o.a.Rembrandt van Rijn, gebruikt om verf mee te maken.
… wortels werden in de koudere klimaten in kleine stenen gebouwen met kamertjes gedroogd, deze werden meestoven genoemd.
… is ook een medicinale plant. Het kan worden gebruikt tegen huidaandoeningen en inwendig zorgt het voor het afdrijven van vocht.
… werd in Eierland (op Texel) ook op kleine schaal geteeld.
… werd tot de opkomst van de synthetische verfstoffen gebruikt voor het kleuren van Perzische tapijten.

Dit is één van de produc­ten voor natuur­lijke verf­stoffen, die worden beschreven in het boek Eco-verf van Anja Schrik.

Recept

Basisrecept voor 100 gram wol, zijde of katoen.

Supplies:

• 100 gram meekrap
• 2 oude (gietijzeren) pannen
• 15 gram aluin
• elektrisch kookstel of fornuis
• 2 gram wijnsteenzuur
•  schort, handschoenen
• 1 kopje azijn
• (glazen) potten, emmers of bakjes
• waszakje of kaasdoek
• 2 kopjes huishoudsoda (als je katoen gaat verven)

Stap 1: Wassen (alleen als je katoen gaat verven, sla stap 1 over als je wol of zijde gaat verven)

Vul een emmer met ruim water en 2 kopjes huishoudsoda en laat daar je katoen 24 uur in staan. Spoel de volgende dag goed uit.

Stap 2: Beitsen
Breng ruim water aan de kook in een grote pan en voeg de aluin en wijnsteenzuur toe. Roer goed door.

Breng naar 80 graden (niet warmer) en voeg de vezels toe. Laat dit ruim een uur laten sudderen.

Laat de vezels daarna langzaam in het beitsbad afkoelen. Je kan dit een nacht laten staan of direct aan de slag gaan.

Stap 3: Verven
Gedroogde meekrap minimaal 48 uur in ruim water laten weken en daarna het aftreksel door een waszak in de verfpan gieten. Je kan de meekrap in de waszak in je verfbad laten liggen tijdens het verven.
Zorg er wel voor dat de vezels goed kunnen ‘zwemmen’.

Breng je verfbad naar 80 graden en laat dit een uur sudderen.
Laat de temperatuur zakken naar 30 graden en voeg de wol, zijde of katoen toe. Breng de temperatuur weer naar 80 graden en laat dit een uur sudderen.

Laat de vezels langzaam in het verfbad afkoelen.

Fixeren:
Spoel je vezels goed uit en laat het een uurtje in een emmer met 1 kopje azijn liggen. Daarna uitspoelen en te drogen hangen.