Oogst – Cochenille

Beschrijving

“Cochenille (Dactylopius coccus) Cochenille (E)

Verft: Roze-Rood-Paars

Grand-teint

Beitskleurstof

Cochenille is een dierlijke kleurstof. Deze gedroogde vrouwelijke Cochenille schildluizen worden al eeuwen­lang gekweekt voor de winning van een kostbare karmijn­rode kleurstof. De luizen leven op de schijfcactus in Midden- en Zuid-Amerika en op de Canarische eilanden. Het zijn de eitjes van de vrouwelijke Cochenille luis die de krachtige karmijnrode kleurstof bevatten. Carmin accid is het kleurende bestanddeel.
Cochenille wordt niet alleen gebruikt voor het verven van wol en stoffen, maar ook als kleur­stof voor voedsel, genees­middelen en cosmetica.
Door aanpassing van de zuur­graad van het verf­bad en het gebruik van verschil­lende beits­middelen verft cochenille een groot palet van kleuren, van roze tot diep rood tot paars.

Weetjes
Cochenille…
… geeft de dieproze kleur aan de bekende roze koeken.

Dit is één van de produc­ten voor natuur­lijke verf­stoffen, die worden beschreven in het boek Eco-verf van Anja Schrik.

Recept

Basisrecept voor 100 gram wol, zijde of katoen om roze te verven

Benodigdheden:

– 8 gram cochenille
– 15 gram aluin
– 2 gram wijnsteenzuur
– elektrisch kookstel of fornuis
– 2 oude (gietijzeren) pannen
– een oude vijzel
– schort, handschoenen
– waszakje of kaasdoek
– (glazen) potten, emmers of bakjes
– 1 kopje azijn
– 2 kopjes huishoudsoda (als je katoen gaat verven)

Stap 1: Wassen (alleen als je katoen gaat verven, sla stap 1 over als je wol of zijde gaat verven)
Vul een emmer met ruim water en 2 kopjes huishoudsoda en laat daar je katoen 24 uur in staan. Spoel de volgende dag goed uit.

Stap 2: Beitsen
Los de aluin en wijnsteenzuur in een potje met heet water op. Doe 3-5 liter water in de (beits)pan en voeg het mengsel van aluin en wijnsteenzuur toe. Week de wol, zijde of katoen in een emmer met water en voeg ze, als ze helemaal doordrenkt zijn, toe aan de beitspan. Breng de temperatuur naar 80 graden (niet warmer). Laat dit ruim een uur laten sudderen. Laat de vezels daarna langzaam in het beitsbad afkoelen. Je kan dit een nacht laten staan of direct aan de slag gaan.

Stap 3: Verven
Stamp de cochenille eerst fijn met een vijzel en los het poeder op in een potje heet water. Giet het aftreksel door een theezakje (of vang het op in een stukje kaasdoek en bind het tot een bundeltje) in de verfpan en vul deze aan met 3-5 liter water. Doe ook het zakje met cochenille in de verfpan. Breng het verfbad naar 80-90 graden en laat dit een uur sudderen.
Laat de temperatuur zakken naar 30 graden en voeg de wol, zijde of katoen toe.
Je kan de cochenille in de waszak in het verfbad laten liggen tijdens het verven. Zorg er wel voor dat de vezels goed kunnen ‘zwemmen’. Breng de temperatuur  weer naar 80-90 graden en laat dit ongeveer 45 minuten sudderen.
Laat de vezels langzaam in het verfbad afkoelen.
MC-tips:
1) Laat de gestampte cochenille 1 dag weken voor een diepere kleur.
2) Laat de vezels na het afkoelen nog een extra nachtje in het verfbad staan.

Stap 4: Fixeren
Spoel de vezels uit en laat het een uur in een emmer water met 1 kopje azijn liggen. Daarna nog een keer goed uitspoelen en te drogen hangen.